“To nie jest raj. Szkice o współczesnych Czechach” Michał Zabłocki

Michał Zabłocki, dziennikarz i korespondent PAP zafascynowany Europą Środkową i zachodzącymi w tym rejonie zmianami pokazuje jak błędne jest przeświadczenie Polaków o raju, który rozpościera się tuż za miedzą. “To nie jest raj” to zbiór kilkunastu esejów o Czechach, które są argumentami w dyskusji autora z zadeklarowanymi czechofilami. Celem Zabłockiego jest bowiem obalenie błędnego przeświadczenia o kraju szczęścia. Pokazuje tylko i wyłącznie drugą stronę medalu. I nie powinno to być zarzutem wobec książki. Jest pesymistycznie, dekadencko, depresyjnie, jest gorycz, ale takie było właśnie założenie autora.

Czechy to nie raj

Istnieje wiele kwestii, które Czechów drażnią, bulwersują, denerwują. Ich pozorna obojętność czy “ospałość” to efekt frustracji i zniechęcenia polityką i wszechobecną korupcją. Czechofilia Polaków jest bardzo powierzchowna i bazuje głównie na weekendowych eskapadach do Pragi, Brna czy Ostrawy, co tylko sprzyja powstawaniu kolejnych uprzedzeń i umacnianiu się mitów i stereotypów. Tymczasem jak dowodzi Zabłocki jest to kraj jak każdy inny, zmagający się z wewnętrznymi problemami społeczno-gospodarczymi.

Druga storna medalu

“(…) za tą baśniową zasłoną kryje się mroczny świat likwidowanych kopalń zagłębia mosteckiego, konfliktów etnicznych “białych” z Romami z worka szluknowskiego i różnej maści prawicowych ekstremistów, bezrobocia, m.in. na czeskim Śląsku, sporów o działki pod budowę autostrad (…).”

“(…) Czechy to obszar świata dotknięty przez transformację ustrojową równie mocno jak pozostali sąsiedzi w Europie Środkowej i jeden z najbardziej skorumpowanych krajów regionu: mocno uprzemysłowiony, ale i ogromnie zniszczony i zanieczyszczony; gdzie ludzie są bierni, sfrustrowani, opryskliwi, których aktywne życie zazwyczaj zamiera po wyjściu z pracy.”

(Nie)świadomość

Po książkę trzeba więc sięgnąć z pełną świadomością konsekwencji. Jeśli za cenę prawdy jesteś w stanie wyzbyć się przeświadczenia o czeskim hygge, spotkanie z książką będzie owocne. Zauroczonych Czechami, tym miejscem gdzie zawsze miło wyskoczyć, posłuchać ciągle śmieszącego nas języka, czeka zderzenie z pesymistycznym dyskursem. Opór, negacja, odrzucenie argumentów a nawet rzucenie książką w kąt – to możliwe scenariusze. Ze swojej strony – zachęcam do lektury. W Ostrawie byłam na Erasmusie i mam do Czech pewien sentyment, ale mimo to cieszę się z wejrzałam głębiej w tamtejsze zagadnienia społeczne, polityczne, gospodarcze. Okazuje się na przykład, że nie tylko Polacy mają problem z budową autostrad i nawet czteropasmowe drogi kończą swój bieg w szczerym polu;)

Tytuł książki zdaje się nawiązywać do książki “Zrób sobie raj” Mariusza Szczygła, który swego czasu był chyba najzagorzalszym czechofilem w Polsce. W ostatnich latach jego entuzjazm jednak osłabł. I on dopatrzył się kilku rys. I on padł ofiarą stereotypów.