Iwan Franko: Skrzyżowane drogi, Ukradzione szczęście

Skrzyżowane drogi

Pierwszym z dwóch utworów są pisane prozą “Skrzyżowane drogi”. To historia ukraińskiego adwokata Jewhenija Rafałowycza, który w powiatowym miasteczku, do którego trafia na praktykę adwokacką, odnajduje swoją młodzieńczą miłość, Reginę Twardowską. Okazuje się, że wyszła za mąż za Waleriana Stalskiego, człowieka, który okazał się tyranem i sadystą. W małżeństwo wmanewrowała nieszczęsną Reginę jej ciotka, która miała już dość sprawowania nad nią opieki. Uczucie, które połączyło w Jewhenija i Reginę nie maiło żadnego znaczenia. Gdy spotykają się po latach uczucie odżywa. Stalski jest niczego nieświadomy, a na dodatek chce wciągać Jewhenija w słowne gierki z żoną. Upokarzanie jej w towarzystwie sprawia mu sadystyczną przyjemność…

Historia równie romantyczna co tragiczna. Co postanowi Regina i jakie właściwie ma opcje? Jak zachowa się Jewhenij? Stalski nie zwykł odpuszczać zniewag…

Ukradzione szczęście

Zmieniamy prozę na dramat. Tutaj mamy kolejny trójkąt, ale nieco inne okoliczności. Anna i Mykoła tworzą zgodne małżeństwo, mimo że dzieli ich różnica wieku. Anna odnalazła u boku męża spokój i bezpieczeństwo. Wszystko zmienia się, gdy w progu ich domu staje żandarm, dopytujący o wypadek w pobliskiej gospodzie. Żandarmem jest Mychajło, dawna wielka miłość Anny. Sądząc, że jej ukochany nie żyje, związała się z Mykołą. Wszystkiemu okazali się winni bracia Anny, którzy z różnych pobudek nie przepadali za porywczym, gwałtownym i groźnym Mychajłem.

Anna nie potrafi się odnaleźć w tej sytuacji. Czy istniej dobre wyjście? Co z przysięgą małżeńską? Kto komu ukradł szczęście? Etyczne rozważania nie ustają z przerzuceniem ostatniej kartki!

Świadomość czytania

Oba utwory napisano już jakiś czas temu, choć tematy miłości i namiętności są uniwersalne, to w wejściu w te historie “przeszkadza” archaizujący język i składnia. Czuć, że nie są to teksty współczesne, a żeby je docenić trzeba po nie sięgnąć ze świadomością tego, co zastanie się w środku. Pracę czytelnikowi ułatwia tłumacz, są liczne przypisy, które tłumaczą zawiłości polityczno-społeczno-obyczajowe. Plusem “Skrzyżowanych dróg” jest pokazanie sytuacji chłopów w Galicji po zniesieniu pańszczyzny, pracy sądów i tego jak działały układy i układziki “elit”. Powtórka z historii w gratisie. Nie jest to tylko pisanie przy okazji, wydarzenia z tła odgrywają później istotną rolę w wątku głównym. Wszystko jest dobrze przekalkulowane. Intrygi nie powstydziłby się niejeden współczesny pisarz.