Mapa i ciało. Niezwykłe podróże lekarza – Jonathan Reisman

Lekarz, podróżnik i przyrodnik w fascynującej opowieści o ludzkim ciele. Jonathan Reisman to praktykujący w różnych zakątkach świata amerykański lekarz internista i pediatra. W książce “Mapa i ciało” skupia się na poszczególnych organach, by podkreślać, jak ściśle ze sobą współpracują. O ciele opowiada jak nikt inny. Jego wywody łączą bowiem myśl medyczną, przyrodniczą, kulturoznawczą, antropologiczną i socjologiczną. 

Każdy rozdział zawiera opowieść o konkretnej części ciała lub płynie ustrojowym – nie tylko z perspektywy lekarza, ale także badacza i podróżnika. Takie wieloaspektowe podejście jest szalenie interesujące. Książka wymyka się gatunkowemu szufladkowaniu. Poza eksploracją ludzkiego ciała dostajemy też sporo medycznych ciekawostek z wyjazdów na zagraniczne staże, czy badania terenowe. 

Mapa i ciało – podróże w skali mikro i makro

Analizując pracę ludzkich organów Reisman odnajduje – nieraz zaskakujące – analogie w świecie natury. Naczynia krwionośne porównuje do cieków wodnych, które wnikliwie obserwował przy okazji prowadzonych na Kamczatce badań antropologicznych wśród miejscowej ludności. 

“Moje przedramię (…) było poprzecinane niebieskimi żyłami wiodącymi pod skórą tak, jak cieki wodne.  (…) biegnąc w górę po ramieniu tworzyły większe naczynia krwionośne, jak strumienie odprowadzające wodę z danego dorzecza na powierzchni ziemi.”

Reisman jest dociekliwy i ciągle szuka odpowiedzi na pojawiające się pytania. Chcąc dowiedzieć się, jak kawałki wołowiny mają się do ludzkich mięśni, trafia do rzeźni na rytualny ubój. W pobliżu bazy pod Everestem obserwując skutki choroby wysokościowej, wnikliwiej analizuje pracę ludzkiego mózgu i jego zdolności adaptacyjnych. Z wyprawy badawczej do Arktyki wraca z ciekawym wnioskiem: tłuszcz wcale nie jest wrogiem, lecz bohaterem, bo warunkuje ludzkie życie. Przy okazji rozdziału o płucach dowiesz się czegoś więcej o ustanowionym w 1971 roku amerykańskim zakazie sprzedaży płuc oraz krajach gdzie zjesz potrawy ze zwierzęcych płuc.

Analityczne spojrzenie na rzeczywistość

Duża wrażliwość, skupianie się na detalach i niemal poetyckie rozprawianie o ludzkim ciele – tego raczej nie doświadczamy ze strony lekarzy i to u Reismana mnie zdumiewa. Analityczne spojrzenie na rzeczywistość jest mi bardzo bliskie, dlatego odnajdywałam prawdziwą przyjemność w lekturze. Książka zawiera wiele interesujących spostrzeżeń, tez i ciekawostek. Nic więc dziwnego, że po lekturze mój egzemplarz aż jeży się od kolorowych zakładek. Poniżej dwa przykładowe cytaty:

Za życia wszystkie organy wewnętrzne zwierzęcia funkcjonują obok siebie i są ze sobą powiązane, ale w momencie, gdy opuszczają ciało zaszlachtowanego zwierzęcia, każdy z nich poddawany jest różnym wpływem socjoekonomii, kultury i tego, co dana grupa ludzi uważa za tradycyjną kuchnię.

Woda jest pozbawiona życia. To właśnie śluz w ciele – o ile ma odpowiednie właściwości i konsystencję – jest kluczem do zdrowego życia. “Fakt” że ludzkie ciało składa się głównie z wody, jest złudny i z gruntu fałszywy. Tak naprawdę składamy się ze śluzu. 

Za egzemplarz do recenzji dziękuję Wydawnictwu Kompania Mediowa.